12e  Boeroe Kon Makandra, 2015 – Soest

Beste boeroe’s en andere belangstellenden

Hieronder het verslag van de 13^e BKM op Zaterdag 23 mei 2015 in Stayokay Soest.

De Stichting Boeroe Kon Makandra vierde dit jaar 170 jaar Boerenkolonisatie te Groningen, Suriname. Deze reünie vond opnieuw plaats in het Stayokay Hostel aan de Bosstraat in Soest. Deze locatie is inmiddels vertrouwd voor de organisatie en bezoekers van de BKM.

De gasten werden om 3.00 uur ontvangen met koffie, thee en muffins. Ondanks de weersvoorspellingen was het ‘s middags stralend weer, waardoor gretig gebruik gemaakt werd van het gedeeltelijk overdekt terras. Net als vorige jaren werden de deelnemers voorzien van een naamsticker wat de herkenning makkelijker maakte.

Er waren ongeveer 130 deelnemers, in leeftijd tussen 0 en 90 jaar en afkomstig o.a. uit Nederland, Engeland en Canada. Ook dit jaar waren er weer nieuwe gezichten op de BKM.

Na de koffie was het tijd om naar de grote zaal te gaan. Hier heette Gerbrand van Brussel de aanwezigen welkom. Hij gaf een overzicht van de activiteiten van de Stichting Boeroe Kon Makandra.

• Er is een bestuurswisseling. Daisy van der Wiel is teruggetreden in verband met drukke werkzaamheden.
  Daisy blijft wel actief betrokken bij het bestuur. Zij zit nu in de werkgroep Ondersteuning Bestuur.
  Ricardo Loor heeft haar plek in het bestuur overgenomen. Het bestuur heette Ricardo van harte welkom.
• De huidige website zal de komende tijd worden gemoderniseerd.
• Er is een Facebook pagina, boeroes NL, gemaakt om de boeroes op de hoogte te houden.
• Verder is bij het Centraal Bureau van de Genealogie in Den Haag de “Collectie Gemmink” ontdekt. Deze collectie bevat veel waardevolle informatie over de boeroe genealogie.

Daarna was het de beurt aan Prof. R.R.P. de Vries en Prof. J.T. van Dissel (LUMC, Leiden). Prof. de Vries had tijdens de BKM van 2004 in het  fort Wierickerschans in Bodegraven al verteld over het bloedonderzoek dat hij 40 jaar geleden uitvoerde bij de nakomelingen van de boeroes. Doel van dit onderzoek was om te bepalen of erfelijke factoren een rol speelden bij de overleving van de epidemie na aankomst op Voorzorg. Door deze epidemie vonden 189 van de 384 kolonisten de dood vrij kort na aankomst op Voorzorg in 1845.  De laatste jaren rees er twijfel of het wel een tyfusepidemie is geweest. In 2011 is er daarom een nieuw onderzoek gestart met opgravingen te Groningen om tanden van daar begraven kolonisten te onderzoeken. Uit de tanden kan DNA gehaald worden, waarmee mogelijk de verwekker van de epidemie kan worden bepaald. Op de BKM van 2012 te Soest gaf prof. Van Dissel een toelichting over dit DNA onderzoek, dat in Frankrijk werd uitgevoerd.

Nu was het weer tijd voor een verder uitleg.

Bijna veertig jaar geleden was de Leidse hoogleraar René de Vries huisarts in het Surinaamse Groningen. Tijdens een partijtje voetballen verscheen hij een keer in een rood hemd. Hij werd dringend verzocht een ander shirt aan te trekken. Overleden kolonisten van een buiktyfusepidemie lagen, volgens de dorpelingen, onder het voetbalveld begraven. En die hielden niet van de kleur rood. ‘Je zou je botten breken.’ Dit bracht De Vries destijds op een idee. Hij nam bloed af van afstammelingen van de kolonisten die de epidemie overleefd hadden en vergeleek hun bloed met dat van Nederlanders op HLA bloedgroep verschillen. Sommige HLA bloedgroepen versterken of verzwakken juist de afweer tegen infectieziekten. Uit het onderzoek bleek dat de afstammelingen van de overlevenden inderdaad beter tegen infectieziekten bestand zijn.

Overzicht opgravingssite

In de meeste geschriften die over de epidemie uit 1845 verschenen, werd uitgegaan van buiktyfus, maar Jaap van Dissel, hoogleraar Infectieziekten in het Leids Universitair Medisch Centrum, twijfelde aan die diagnose toen hij zo’n vijf jaar geleden voor het eerst van deze geschiedenis hoorde van zijn collega De Vries.

De grote besmettelijkheid, de incubatietijd, de duur van de ziekte en de zeer hoge sterfte, met name onder kinderen en ouderen, komen niet overeen met de verschijnselen van buiktyfus, constateerde Van Dissel. In 1860 beschreef de geneesheer L.W.F. Tydeman, de uitbraak in een academisch proefschrift. Volgens hem stierven de meeste slachtoffers in ongeveer een week, maar een aantal ziektegevallen verliep zo snel dat er niets tegen te doen viel. Sommigen overleden binnen enkele dagen aan de ziekte, een tempo dat volgens Van Dissel voor buiktyfus erg ongewoon is. Tydeman was in 1845 gedetacheerd ter waarneming van de geneeskundige dienst op de gouvernementele suikerplantage Catharina Sophia aan de Saramaccarivier en al snel betrokken bij de verzorging van slachtoffers van de epidemie.

De tanden, die bij de opgraving in 2011 zijn gevonden, blijken bij het onderzoek DNA delen van verschillende ziekteverwerkers te bevatten. Onduidelijk is nog of die strengen DNA tijdens het leven aanwezig waren, of dat deze achteraf vanuit de omringende grond zijn meegekomen. Het is onwaarschijnlijk dat het een epidemie van buiktyfus is geweest, maar een veroorzaker is nog niet aan te wijzen.

Het onderzoek loopt nog door. We kunnen de heren dus nog een keer verwachten met meer informatie.

Na de presentatie van Jaap van Dissel nam Paul Droog het woord. Hij presenteerde het boek “Boeroe Tori’s”, dat naar aanleiding van het jubileum 170 jaar boerenkolonisatie en ook 10 jaar Stichting BKM uitgegeven is. Het boek is een bundeling van verhalen die verteld zijn door familieleden van de oudere generatie, over het leven uit hun jeugdjaren en het boerenleven in Suriname in de periode tussen 1930 en 1960.

Het boek is uitgereikt door Paul aan Jan Rozenberg,die ook een van de verhalen heeft verteld.

Na de presentaties werd buiten de jaarlijkse groepsfoto gemaakt. Ook werd een foto gemaakt van het bestuur van de BKM en de beide professoren.

Om 19.00 uur was het eerste deel van het programma afgelopen. Hierna was het tijd voor de barbecue, vakkundig klaargemaakt door het keukenpersoneel van Stayokay. Tijdens de barbecue hebben we veel hulp gekregen van verschillende bbq experts, zie onderstaande foto’s.

Na de maaltijd werden lootjes verkocht voor de loterij, een hoogtepunt van elke BKM. Ook dit jaar waren er weer prachtige prijzen, waaronder bojo’s (grote en kleinere), orgeade, maizenakoekjes en veel andere gedoneerde kado’s.

Na de loterij werd er nog gedanst en uitvoerig verder bijgepraat.

Dankzij de inzet van de sprekers, de organisatie, de vrijwilligers en de medewerkers van Stayokay kan teruggekeken worden op een zeer geslaagde Boeroe Kon Makandra.

Namens de Stichting BKM, Gerbrand van Brussel, Paul Droog, Ricardo Loor, Daisy van der Wiel, Gerda Pieters en Frank Veldhuizen, willen wij iedereen bedanken voor het zeer geslaagd feest.

Hieronder enkele fotos van de BKM 2015